ALLE MENSEN, ÉÉN FAMILIE?
Verkorte lesvoorbereiding
Analyse – kennisluik onderdeel 2
Duur 1 lesuur.
Voornaamste leerdoelen (sleutelcompetenties, bouwstenen en eindterm nrs.)
- Lichamelijke en geestelijke gezondheid (transversaal): mentaal welbevinden (1.17)
- Nederlands (vakspecifiek): Nederlands gebruiken als communicatiemiddel (2.4, 2.8)
- (Variante) Andere talen (vakspecifiek): vreemde talen gebruiken als communicatiemiddel (3.2, 3.4)
- Sociaal-relationele competenties (transversaal): interpersoonlijke relaties (5.5)
- (Uitbreiding) Wiskunde, exacte wetenschappen en technologie (vakspecifiek): inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen (6.33)
- Burgerschap (transversaal): identiteit (7.1), omgaan met diversiteit (7.2, 7.4)
- (Uitbreiding) Historisch bewustzijn (vakspecifiek): relatie heden, verleden en toekomst (8.9)
Benodigdheden
- Projector + geluidsboxen en internetverbinding voor leerkrachtgestuurde instructie
Lesopbouw (acties leerkrachten én leerlingen)
- De leerkracht(en) duidt de les in de context van het project. “Vorige les liet jullie zien hoeveel diversiteit er is in de stad is, en de film Kassablanka toonde hoe onverdraagzaamheid van die verschillen problemen maakt. De gezinnen leken wel vijanden. Maar houdt de opvatting dat anderen mindere mensen zijn ook maar enigszins steek? Zouden we kunnen aantonen dat het omgekeerde waar is? Dat alle mensen eerder één grote familie zijn?”
- Om de betrokkenheid te verzekeren kan de leerkracht(en) met volgende vraag de ogenschijnlijk gekke bewering op de leerlingen zelf toepassen: wat vinden jullie van de gedachte dat a en b, en x en y (leerlingen) familie zijn van elkaar? Na de reacties van enkele leerlingen te hebben gehoord, introduceert de leerkracht(en) een van de filmpjes van de ‘DNA reis’. Hoewel DNA wel een uitleg krijgt in het filmpje, kan de leerkracht(en) reeds voor het bekijken ook een iets preciezer uitleg meegeven (vb. op basis van https://www.startpagina.nl/v/wetenschap/biologie/vraag/529373/leg-kind-dna/).
- De klas bekijkt het filmpje van The DNA Journey van Momondo (iets meer dan 5 min. ; instellingen bevat ook Nederlandse ondertiteling ; bij inzet van een leerkracht andere talen kan gevarieerd worden met korte oefeningen voor competenties andere talen).
- Na enkele eerste emotionele reacties of uitingen van verbazing, start de leerkracht(en) een onderwijsleergesprek om de structuur van de boodschap inzichtelijk te maken: a) wie hoorde de mensen in het filmpje vooroordelen of stereotypen vertellen? b) wat vond de Ijslander van zichzelf in vergelijking met anderen? c) wat toonde het onderzoek naar hun DNA aan? d) wat bracht dat inzicht teweeg bij die mensen? e) zou dit ook op jullie van toepassing zijn – zou een onderzoek naar jullie DNA vergelijkbare resultaten opleveren? f) en zou dit wat veranderen aan jullie opvattingen over wie jullie zijn of hoe jullie zich voelen t.o.v. anderen?
- Vervolgens neemt de leerkracht(en) a.d.h.v. één of enkele kaartjes (eenvoudig te vinden op het net) de stap van (in paleontologische tijd) vrij recente migratie naar de migratie van homo sapiens, om op de gemeenschappelijke oorsprong van alle mensen te wijzen – waarmee de conclusie van ‘één familie’ wordt gemaakt. Als uitbreiding kan worden gewezen op het (vanuit biologisch en historisch perspectief) mythische gehalte van gefixeerde (nationale en culturele) identiteit.
- Afhankelijk van het concrete verloop van de gesprekken, kan de leerkracht(en) desgewenst de kans aangrijpen om het te hebben over evolutie en het niet bestaan van menselijke rassen – het wetenschappelijke inzicht dat het juridische verbod op het oude racisme (op basis van ras en niet (enkel) cultuur) ondersteunt.
Evaluatie
- Wordt meegenomen in de reflectie. Aan het eind van iedere projectdag of project-fase maken de lln. een kort verslag. Zie Fiche Reflectie.